ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 2016
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
ΠΕΙΡΑΙΩΣ, ΦΑΛΗΡΟΥ, ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ
ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΡΕΝΤΗ
Σ Ε Ρ Α Φ Ε Ι Μ
ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΚΛΗΡΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΥΣΕΒΗ ΛΑΟ
ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΥΤΟΥ
* * * *
Ἀδελφοί προσφιλέστατοι καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἠγαπημένα,
Χριστός Ἀνέστη!
«Τόν Ἀναστάντα ἐκ νεκρῶν καί φωτίσαντα πάντα δεῦτε προσκυνήσωμεν».
Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἑορτή πλημμυρισμένη μέ ὁλόλαμπρο φῶς. Καί ἀκτινοβολεῖ κύματα φωτός πρός ὅλες τίς κατευθύνσεις τῆς οἰκουμένης. «Νῦν πάντα πεπλήρωται φωτός, οὐρανός τε καί γῆ καί τά καταχθόνια», ψάλλει ἡ Ἐκκλησία. Καί ὁ Ἅγ. Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός συμπληρώνει : «Αὐτή ἡ τῆς Ἁγίας Κυριακῆς Λαμπρά καί φαεσφόρος ἡμέρα, ἐν ἧ τό ἄκτιστον φῶς σωματικῶς, ἐκ τοῦ τάφου πρόεισιν (προβάλλει) ὡς νυμφίος ὡραῖος τῷ κάλλειτῆς ἀναστάσεως».
Μέ τήν Ἀνάσταση, ὁλόκληρη ἡ κτίση ἀποκτᾶ τό νέο φῶς. Τό ἔρεβος τῆς ἁμαρτίας, τά σκότη τῆς ἀδικίας, τοῦ μίσους, τοῦ ψεύδους, τοῦ θανάτου ὑποχωροῦν ἐμπρός στόν θρίαμβο τοῦ Ἀναστάντος. Ὅπως συνοψίζει ἡ Θεία Λειτουργία τοῦ Μ. Βασιλείου : Ὁ Χριστός, «ἀναστάς τῇ τρίτῃ ἡμέρα, καί ὁδοποιήσας πάση σαρκί τήν ἐκ νεκρῶν Ἀνάστασιν, καθότι οὐκ ἧν δυνατόν κρατεῖσθαι ὑπό τῆς φθορᾶς τόν ἀρχηγό τῆς ζωῆς, ἐγένετο ἀπαρχή τῶν κεκοιμημένων, πρωτότοκος ἐκ τῶν νεκρῶν, ἵνα ἧ αὐτός τά πάντα ἐν πᾶσι πρωτεῦων». Αὐτό τό μοναδικό γεγονός ἑορτάζουμε σήμερα.
Ὁ ἴδιος ὁ Ἰησοῦς Χριστός διακήρυξε ὅτι «Φῶς εἰμί τοῦ κόσμου» (Ἰω. 9:5). Ἡ ἀναλογία εἶναιπροφανής. Τό φῶς εἶναι ἐκεῖνο πού ἀποκαλύπτει καί ἀναδεικνύει τήν ὑπέροχη ποικιλία τῶν χρωμάτων τῆς δημιουργίας. Χωρίς τό φῶς, ὅλη ἡ κτίση βυθίζεται σέ σκότη παγερά, θανατηφόρα. Χωρίς αὐτό, δέν ὑπάρχει ζωή. Τό ὁλόλευκο φῶς τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ ἀποκαλύπτει τό πνευματικό κάλλος, τήν ὡραιότητα τοῦ σύμπαντος. Καί προσφέρει πλήρωμα ζωῆς, πού προεκτείνεται στήν αἰωνιότητα.
Ὁ νέος πλοῦτος τῶν γνώσεων μας σχετικά μέ τό φυσικό φῶς, τό «κτιστό φῶς» (κατά τή θεολογική ὁρολογία) διευρύνει ἀκόμη περισσότερο τούς συμβολισμούς καί τίς ἐκπληκτικές ἐπιδράσεις τοῦ πνευματικοῦ φωτός στόν κόσμο. Τό φυσικό φῶς, γενικά, εἶναι πολύ οἰκεῖο, ἀλλά συγχρόνως ἀκατανόητο. Παρομοίως, ὁ Ἀναστάς Χριστός παραμένει γνωστός καί οἰκεῖος, συγχρόνως ὅμως εἶναι ἀπερινόητος καί ἀπρόσιτος ὡς πρός τή θεία Του φύση. «Ὁ Θεός καλεῖται φῶς ὄχι ὡς πρός τήν οὐσία ἀλλά ὡς πρός τήν ἐνέργειά Του» (Ἁγ. Γρηγόριος ὁ Παλαμάς).
«Τόν ἀναστάντα ἐκ νεκρῶν καί φωτίσαντα πάντα δεῦτε προσκυνήσωμεν». Δέν ἀρκεῖ ὅμως νά ἀτενίζουμε δοξολογικά τόν ἀναστάντα Χριστό. Ἡ Ἐκκλησία προτρέπει τόν καθένα μας νά προσλάβει προσωπικά τό ἀναστάσιμο φῶς. «Δεῦτε λάβετε φῶς ἐκ τοῦ ἀνεσπέρου φωτός». Γιά νά φωτισθοῦν οἱ καρδιές μας, πού συχνά σκοτεινιάζουν ἀπό τή μελαγχολία καί τήν κατάθλιψη. Μέ μιά προϋπόθεση πάντοτε : Νά ἐπιμένουμε «τῇ πίστει τεθεμελιωμένοι ἀπό τῆς ἐλπίδος τοῦ Εὐαγγελίου» (Κολοσ. 1:23). Ἀνάλογα μέ τή δεκτικότητα πίστεως, ὁ καθένας μας ἀπορροφᾶ καί χαίρεται τό ζωογόνο πασχαλινό φῶς.
«Ὅσο περισσότερο προχωροῦμε πρός τήν κάθαρση, τόσο πιό πολύ Τό βλέπουμε (τό θεῖο φῶς) – ἐξηγεῖ ὁ Ἅγ. Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός – καί ὅσο περισσότερο Τό ἀτενίζουμε, τόσο πιό πολύ τό ἀγαποῦμε καί ὅσο περισσότερο Τό ἀγαπήσουμε, τόσο πιό πολύ Τό ἀντιλαμβανόμαστε. Αὐτό μᾶς ἀποκαλύπτεται καί γίνεται ἀντιληπτό· καθώς λίγο διαχέεται πρός τά ἔξω». («Ὅσον ἄν καθαρώμεθα, φανταζόμενον, καί ὅσον ἄν φαντασθῶμεν, ἀγαπώμενον, καί ὅσον ἄν ἀγαπήσωμεν, αὖθις νοούμενον· αὐτό ἑαυτοῦ θεωρητικόν τε καί καταληπτικόν· ὀλίγον τοῖς ἔξω ἐκχεόμενον»).
Ἄς ἀπολαύσουμε, λοιπόν, στά βάθη τῆς ψυχῆς μας, προσωπικά, τό πάλευκο πασχαλινό φῶς. Τό Πάσχα δέν εἶναι κάτι πού περιορίζεται στό παρελθόν· εἶναι Γεγονός πού ἀδιάκοπα ἀνανεώνει.
«Τόν ἀναστάντα ἐκ νεκρῶν καί φωτίσαντα πάντα δεῦτε προσκυνήσωμεν». Καί στή συνέχεια, ἀδελφοί μου, ἄς μεταφέρουμε τό φῶς Του, ὅπως μεταδίδουμε τό ἀναστάσιμο φῶς στή σβησμένη λαμπάδα τοῦ πλησίον, στό ἄμεσο ἤ εὐρύτερο συγγενικό, κοινωνικό περιβάλλον. Καί ἀκόμη ἄς συμβάλουμε στό χρέος τῆς Ἐκκλησίας γιά νά μεταδοθεῖ τό ἀναστάσιμο φῶς στίς πιό λησμονημένες καί ἀδικημένες γωνιές τῆς οἰκουμένης. Καθώς ἐπίσης, στά πολυφωτισμένα, μέ τεχνητό φῶς, πολυτελή καταλύματα, ἐκεῖ ὅπου οἱ ἔνοικοι τους βιώνουν τό ἔρεβος τῆς προσωπικῆς μοναξιᾶς, τοῦ ἐσωτερικοῦ διχασμοῦ καί κενοῦ, βυθισμένοι στήν ὁλοσκότεινη νύκτα ἀνείπωτων παθῶν.
Ὁ Χριστός ἐπέμεινε ὅτι καί ὅσοι μένουν ἐν Αὐτῷ, οἱ ἀληθινοί μαθηταί Του, ὀφείλουν νά γίνουν «φῶς τοῦ κόσμου» (Ματθ. 5:14). Ἡ λάμψη τοῦ δικοῦ Του πνευματικοῦ φωτός δέν συνδέεται μέ ἐκστατικές καταστάσεις· (νεοπλατωνικοῦ, ἰνδουϊστικοῦ ἤ βουδιστικοῦ τύπου), ἀλλά μέ συγκεκριμένα ἔργα ἀγάπης. «Οὕτω λαμψάτω τό φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν πατέρα ὑμῶν τόν ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (Ματθ. 5:16). Κάθε πιστός – ἰδιαίτερα σέ κρίσιμες ἐποχές, ὅπως ἡ σημερινή – ἔχει χρέος νά ἐκφράζει τήν πίστη του μέ ἔργα ἀγάπης πρός ὅλους ἀνεξαιρέτως, ἰδιαίτερα σέ ὅσους μαστίζονται ἀπό τήν ἀνέχεια, τόν πόνο καί τήν ἀπόγνωση. Τό ὁλόλαμπρο φῶς τῆς Ἀναστάσεως ἀφύπνησε τίς συνειδήσεις εὐγενῶν ψυχῶν σέ διάφορα μήκη καί πλάτη τῆς γῆς κατά τή διάρκεια τῆς ἱστορίας, γιά νά ἀγωνισθοῦν σθεναρά γιά τήν ἐλευθερία, τήν ἀλήθεια, τή συμφιλίωση, τήν ἀξιοπρέπεια τῶν ἀδικουμένων ἀνθρώπων. Τό λευκό τοῦ φυσικοῦ φωτός ἀποτελεῖ, ὡς γνωστόν, σύνθεση διαφόρων χρωμάτων. Καί τό πάλλευκο φῶς τοῦ Ἀναστημένου Χριστοῦ ἀναλύεται σέ ποικίλους χρωματισμούς στή ζωή. Αὐτό, λοιπόν τό φῶς, καλοῦμεθα νά τό ἀκτινοβολήσουμε στήν κοινωνία μας :
Φῶς εἰρήνης μέ τόν ἑαυτόν μας, μέ τούς γύρω μας, μέ τόν κόσμο ὁλόκληρο.
Φῶς δικαιοσύνης, ἀγωνιζόμενοι γιά μιά δίκαιη κοινωνία σέ τοπικό καί παγκόσμιο ἐπίπεδο.
Φῶς ἀληθείας στή διερεύνηση τῆς ἱστορίας, στήν ἀνάλυση τῆς κοινωνικῆς πραγματικότητας.
Φῶς ἐλπίδος γιά τή συμφιλίωση ἀνθρώπων καί λαῶν.
Φῶς ἀγάπης, ὅπως τήν προσδιόρισε ὁ Χριστός καί ὅπως τήν βίωσαν ὅσοι τόν ἀκολούθησαν μέ συνέπεια.
Φῶς ἀπό τό ἀνέσπερο πασχαλινό φῶς, πού ἀποκαλύπτει τήν τελική ὑπέρβαση τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ θανάτου μέ τή δύναμη τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ.
Αὐτό τό ὁλόλευκο ἀναστάσιμο φῶς, μέ ὅλους τούς χρωματισμούς του, ἄς μᾶς ἀφυπνήσει κατά τή φετινή πασχαλινή περίοδο καί ἄς ὁδηγήσει, πιστούς καί ὀλιγόπιστους, σέ μιά νέα προσπάθεια γιά περισσότερη ἀλληλοκατανόηση, καταλλαγή, συναδέλφωση καί δημιουργική πορεία.
Εὔχομαι μέ ὅλη μου τήν καρδιά νά γιορτάσουμε τό Πάσχα μέ ἀνανεωμένη τήν ἀγωνιστικότητα γιά μιά κοινωνία ἀλληλεγγύης καί συνευθύνης. Χριστός Ἀνέστη! ἀδελφοί μου. Ἡ βεβαιότητα αὐτή ἄς καταυγάζει τήν ὕπαρξή μας μέ ὁλόλευκο φῶς ἐλπίδος γιά τό παρόν καί τό μέλλον τό δικό μας, τοῦ τόπου μας, τοῦ κόσμου ὁλόκληρου.
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!
ΑΛΗΘΩΣ ΑΝΕΣΤΗ!
Μέ θερμές Πατρικές εὐχές
Ο Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Τ Η Σ Σ Α Σ
+ ὁ Πειραιῶς ΣΕΡΑΦΕΙΜ